Tarnów: “Zbrodna i kara” Dostojewskiego w nowej dosłonie

od 25 kwietnia br. w Teatrze im. Ludwika Solskiego w Tarnowie oglądać można “Zbrodnię i karę” według powieści Fiodora Dostojewskiego, w reżyserii Macieja Podstawnego.

– To jest tak pomyślane, żeby można było nie znając w ogóle książki Dostojewskiego obejrzeć spektakl, bo scenariusz bardzo precyzyjnie ją opowiada i analizuje. A osoby, które ją czytały bądź ją kochają albo musiały ją czytać w szkole to mogą spokojnie potraktować ten spektakl jako taki kontekst czy analizę, czy dyskusję – mówił na konferencji prasowej Maciej Podstawny, reżyser.

„Zbrodnia i kara” to zarówno kryminał i powieść psychologiczna i filozoficzny traktat. To drobiazgowe studium zbrodni skupia się na konsekwencjach psychologicznych i społecznych przestępstwa. I jest to doprawdy imponująca mapa – umysłu mordercy, jego otoczenia, miasta, wreszcie – umysłowości całego kontynentu. Mało kto jednak dostrzega, że Dostojewski zawarł w powieści równie szeroki namysł nad przyczynami zbrodni, powodami przemocy – namysł głęboko polityczny i rewolucyjny.

Zbrodnia w tarnowskiej „Zbrodni i karze” jest opowiedziana i przeżyta przez sześcioro aktorów – Matylda Baczyńska, Dominika Markuszewska, Stefan Krzysztofiak, Tomasz Piasecki, Kamil Urban, Tomasz Wiśniewski i żywy fortepian (pianista Piotr Niedojadło buduje ścieżkę dźwiękową przeważnie z wielkich klasycznych rosyjskich kompozycji). Aktorzy rozważają rozmaite, szerokie konsekwencje czytania Dostojewskiego, pisarza „problemów przeklętych”, „okrutnego talentu”. Z różnych perspektyw przyglądają się historii i bohaterom powieści, opowiadają o nich i łączących ich relacjach, płynnie przechodząc od teatralnego eseju do mocnych sytuacji fabularnych, od emocjonalnych tyrad do intymnych zwierzeń, a wszystko w panoramie amerykańskiego, zbankrutowanego miasta Detroit – do Detroit bowiem z XIX-wiecznego Petersburga przeniesiono akcję spektaklu. Żonglują materią „Zbrodni i kary”, usiłując na oczach widzów dociec, czy zbrodnia Raskolnikowa jest największą i na pewno jedyną zbrodnią opisaną w powieści, czy Raskolnikow jest świętym i szlachetnym filozofem, który zbłądził, czy ofiarą drastycznych nierówności społecznych, skrajnego ubóstwa i poniżającego większość ludzi systemu ekonomicznego? I wreszcie, ile w każdym z nas jest Raskolnikowa.

Spektakl jest zarówno komunikatywną analizą świata „Zbrodni i kary”, jak i osobistą, zaangażowaną wypowiedzią twórców, głęboko zakorzenioną w świecie współczesnym i w otaczającej nas rzeczywistości.

Foto: Teatr im. L. Solskiego, scena ze spektaklu Zbrodnia i kara, fot. Paweł Topolski

(mat.pras.)
Opublikowano: 12.04.2021